خراب آباد

چندین بار در گفتگوهایی که با دوستان و آشنایان داشته ام این دغدغه مطرح شده است که چرا در ایران با افزایش قیمت یک محصول معمولا ما با افزایش تقاضا نیز روبرو هستیم؟ مگر در اقتصاد اینگونه نیست که تقاضا با قیمت رابطه ی معکوسی دارد؟
مدتی ذهنم درگیر این مساله بود. به نظر من دلایل زیر می تواند پاسخگوی این مساله باشد:

اول اینکه منحنی تقاضا (که با قیمت رابطه عکس دارد) به فرض ثبات سایر شرایط بررسی می شود. بدین معنا که  مثلا درآمد و سلیقه مردم تغییری نکند. یا اینکه در طرف عرضه تغییری ایجاد نگردد(مثلا خشکسالی و کمبود مواد غذایی) و یا مانعی به وجود نیاید.
تغییرات سایر شرایط موجب جابجایی منحنی تقاضا و یا عرضه می شوند. بدین مفهوم که مثلا با افزایش درآمد، درهمان قیمت قبلی، مقدار بیشتری از کالا تقاضا میشود. به عبارت دیگر در این تغییرات ، تغییر عرضه و یا تقاضا علت تغییر قیمت است. ( در صورتی که در منحنی تقاضا قیمت، مقدار تقاضا را تعیین می کند.)

و اما در سالهای اخیر ایران، می توان به نقش بسزای افزایش نقدینگی در افزایش تقاضا و مشکلات ایجاد شده با طرح هدفمندی یارانه ها در کاهش عرضه اشاره کرد. ( که هردوی این عوامل به افزایش قیمت در همان مقدار مبادله شده ی قبلی منجر می شود.)

عامل دیگری که باید به آن اشاره کرد انتظارات تورمی است. در کشوری همانند ایران که در سال های متمادی تورم های بالا را تجربه کرده است، مصرف کنندگان به خوبی دریافته اند که افزایش قیمت یک کالا به افزایش بیش از پیش قیمت آن منجر خواهد شد. ایشان می دانند که وقتی کالایی گران می شود، با سرعتی بسیار به افزایش قیمت ادامه می دهد و بعد از توقف این افزایش نیز، قیمت بسیار کم کاهش می یابد. این عامل باعث می شود که مصرف کنندگان به محض دیدن افزایش قیمت، تقاضای خود را افزایش داده و به انبار کردن کالا بپردازند.

پی نوشت: این مطلب تحلیلی بود که خودم داشتم. نظرات و انتقادات شما برایم یک هدیه گران بها است.  

مطالعه مباحث اقتصاد کلان جهت آمادگی برای کنکور ورودی کارشناسی ارشد برایم انگیزه ای شد تا سری به سایت بانک مرکزی بزنم و برخی از آمار ها را بررسی کنم.

یکی از شاخص های مهمی که در اقتصاد کلان برای اندازه گیری افزایش قیمت محاسبه می شود، شاخص مصرف کننده است. این شاخص افزایش قیمت سبد کالای مصرفی یک شخص را نسبت به سال گذشته به دست می آورد.

سبد کالا شامل کالاها و خدماتی است که یک شخص در طول یک سال از آن استفاده می نماید. (مانند خوراک، پوشاک، مسکن، خدمات حمل و نقل و...)

این شاخص در سال 90 نسبت به سال 89 ، 21.5 درصد افزایش داشته است. اما نکته قابل توجه، گروه خوراکی هاست، که نسبت به سال قبل 33 درصد افزایش قیمت داشته است. این نشان دهنده سخت تر شدن زندگی برای اقشار کم درآمد جامعه است. چرا که در سبد مصرفی این افراد، مواد خوراکی سهم بیشتری را داراست.

شاخص دیگر، شاخص تولید کننده است. این شاخص شامل مواد خام (مانند فلزات)، کالاهای واسطه ای (که در تولید دیگر کالاها نقش دارند مانند پلاستیک) و کالاهای نهایی (که همان کالاهایی هستند که مصرف کنندگان استفاده می کنند مانند ماشین لباسشویی) به قیمت کارخانه می شود.
این شاخص در سال 90 نسبت به سال 89 یک افزایش 34.2 درصدی داشته است. معمولا این شاخص در برآورد تورم سال بعد نقش بسزایی دارد. افزایش قیمت های شدید امسال می تواند موید این نکته باشد.

البته نباید از افزایش قیمت های کالاهای وارداتی که ناشی از افزایش قیمت دلار است غفلت کرد.

با چند دقیقه تاخیر می رسیم و دوان دوان به سمت سالن نمایش فیلم می رویم. در سکانس اول موسی (حامد بهداد) در حال بستن کش دور انگشتانش است. برای مبارزه.

بهرام (صابر ابر) و نیلوفر (ترانه علیدوستی) به هر دری می زنند برای به دست آوردن پول. اینجاست که گره قصه آغاز می شود. قصه ای که کم کم درگیرش می شوم و در ادامه بغض را مهمان گلویم می کند. بغضی که مرا یاد "میم مثل مادر" می اندازد. من روی صندلی میخکوب شده ام و زل زده ام به پرده. و صدای گاه گاه کنار دستی هایم ناراحتم می کند.

"علی رضا امینی" با ادامه قصه اش غصه را هوار دلم می کند. تا جایی که دیگر روی صندلی بند نمی شوم. به چپ و راست تکان می خورم و هربار قطره اشکی از صورتم برمی دارم. وقتی موسی با دخترش وداع می کند، وقتی نیلوفر آرایش کرده جلوی آینه می نشیند و وقتی بهرام فندک را در دست می گیرد هق هق گریه ام بلند می شود و فیلم را از پشت شیشه اشکهایم می بینم.

"انتهای خیابان هشتم" با وجود ایراداتی که در فیلم نامه دارد، فیلمی است به یاد ماندنی و تاثیر گذار که می توان با آن زندگی کرد. قصه ای است از دردهای مردم ما. دردهایی که گاهی غبار فراموشی روی آن را می گیرد.