سفارش تبلیغ
صبا ویژن

96/11/21
10:22 صبح

قیمت بنزین، ثبات یا افزایش؟

بدست محمد صالح یقموری در دسته اقتصادی

در آذرماه امسال و با ارائه بودجه دولت به مجلس، اخباری به گوش رسید که بهای بنزین در بودجه سال 1397 به ازای هر لیتر 1500 تومان تعیین شده است. این افزایش، واکنش های بسیاری را در رسانه ها و فضای مجازی به دنبال داشت. پس از گذشت زمان و با آرامتر شدن فضا می توان درباره این افزایش احتمالی، تحلیلی ارائه کرد. افزایش قیمت حامل های انرژی از دو منظر اقتصادی قابل بررسی است. تحلیل اقتصادی محض و تحلیل بر مبنای اقتصاد توسعه.

در چارچوب اقتصاد محض، دو مساله مطرح می شود. یکی بهای تمام شده بنزین (و یا قیمت واردات) و دیگری قیمت عرضه آن در کشورهای دیگر جهان.

طبق مصاحبه ای که با شاهرخ خسروانی،معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، در مهر ماه سال جاری انجام شده است، بهای واردات بنزین 1700 تومان و بهای تمام شده تولید بنزین در کشور کمتر از 1700 تومان و بیشتر از 1000 تومان (قیمت فروش) محاسبه شده است. پس از منظر هزینه ای، می توان بهای فروش بنزین را تاحدودی افزایش داد.

مساله دیگر، قیمت فروش بنزین در جهان است. درباره قیمت های جهانی چند کشور را به عنوان نمونه بررسی خواهیم کرد. برای نمونه گیری دو گروه را برمی گزینیم. گروه اول کشورهای توسعه یافته (شامل 5 کشورامریکا، انگلستان، چین، آلمان و ژاپن) و گروه دوم کشورهای حوزه خلیج فارس (شامل 5 کشور مصر، عربستان، عراق، امارات و کویت). طبق آماری که در سایت Globalpetrolprices  آمده است، در گروه کشورهای توسعه یافته قیمت بنزین در امریکا 0.76، انگلستان 1.69 ، چین 1.18، آلمان 1.68 و ژاپن 1.31 دلار امریکا است. اما این قیمت ها نشان دهنده تمام ماجرا نیست. برای تحلیل بهتر باید این مقایسه را بر اساس درآمد ساکنین هر کشور، انجام داد. در ‏همان سایت، برآورد شده است که در هر کشور با حداقل حقوق ماهیانه چند لیتر بنزین می توان خریداری کرد. بر این اساس، با حداقل ‏حقوق دریافتی می توان در امریکا 1971، در انگلستان 989 ، در چین 222، درآلمان (آمار موجود نیست) و در ژاپن 1122 لیتر بنزین ‏خرید. ‏این در حالی است که در ایران با حداقل حقوق دریافتی می توان 930 لیتر بنزین خرید.

 در کشورهای خاورمیانه نیز قیمت بنزین در مصر 0.37 ، عربستان 0.54، عراق 0.64، امارات 0.61 و کویت 0.35 دلار امریکا است. (برای این کشورها آمار دقیقی بر اساس حداقل حقوق یافت نشد). می توان گفت که بر اساس قیمت های جهانی قیمت بنزین در ایران در حدود متعادلی قرار دارد و نیازی به تغییرات اساسی قیمت بنزین احساس نمی شود.

اما بر اساس نگاه توسعه، آن چیزی که بیش از عوامل دیگر اهمیت دارد، روند باثبات قیمت هاست. اگر سرمایه گذاران و تولید کنندگان بدانند که افزایش قیمت ها با روندی ثابت و مشخص افزایش خواهد یافت، برنامه ریزی برای تولید و سرمایه گذاری‌شان آسان تر شده و ریسک کمتری را در پی خواهند داشت. ثبات قیمت اسمی بنزین (بر روی هزار تومان) با توجه به تورم ساختاری در ایران، می تواند باعث فشار به دولت در سالهای آتی و افزایش یکباره قیمت بنزین مانند سالهای 86 (افزایش 300 درصدی قیمت)، سال 89 (افزایش 75درصدی فبمت) و سال 92 (افزایش 43 درصدی قیمت) گردد. این رخداد می تواند خسارات جبران ناپذیری را همانند سه دوره اشاره شده به تولیدکنندگان وارد کند. (البته برای تولید کنندگان، قیمت حامل های دیگر انرژی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در عین حال بنزین به عنوان نماینده حامل های انرژی آورده شده است.) بر این اساس، به نظر می‌رسد که افزایش با ثبات قیمت بنزین و دیگر حامل های انرژی می تواند به نفع تولیدکنندگان و در راستای توسعه کشور باشد. برای این منظور دولت باید هر سال مبلغی را متناسب با نرخ تورم به قیمت بنزین بیافزاید تا از فشارهای ناگهانی دوره های بعدی جلوگیری شود. 

منابع:

www.isna.ir/news/96071709426/

www.globalpetrolprices.com